BỆNH PELLAGRA (Pellagra)
- ĐẠI CƯƠNG
- Pellagra là bệnh do rối loạn chuyển hóa vitamin PP (còn gọi niacin) hoặc tryptophan (tiền chất để tổng hợp vitamin PP), thường do thiếu viatmin PP. Bệnh có thể gây tổn thương da, tiêu hóa, thần kinh, trường hợp nặng có thể gây tử vong. Bệnh nặng lên vào mùa xuân hè, thuyên giảm vào mùa đông.
- Nguyên nhân gây thiếu vitamin PP.
+ Do uống rượu (35,24%)
+ Cung cấp không đủ (16,19%): ăn kiêng, biếng ăn tâm thần,…
+ Kém hấp thu (13,3%): bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, bệnh celiac, phẫu thuật cắt đoạn ruột, hội chứng ruột ngắn,…
+ Thuốc (25,7%): isoniazid, pyrazynamid, azathioprin, 5-fluorouracil…
+ Rối loạn chuyển hóa (7,62%): bệnh Hartnup, khiếm khuyết gen chuyển hóa tryptophan,…
+ Mất quá nhiều (0,95%): thẩm tách máu
+ Nguyên nhân khác (0,95%)
- LÂM SÀNG
Đặc trưng bởi tam chứng “3 chữ D”: viêm da (dermatitis), ỉa chảy (Diarrhea) và giảm trí nhớ (Dementia):
- Tổn thương da:
+ Dát đỏ giới hạn rõ, trên có vảy da, có thể có bọng nước, mụn nước. Ban đầu, da vùng bị bệnh phù nhẹ, dần da trở nên khô, dày và sẫm màu. Tổn thương xuất hiện vào mùa hè, sau đó có những đợt bùng phát bệnh hoặc tái phát theo mùa.
+ Cơ năng: ngứa, rát bỏng vùng tổn thương.
+ Vị trí: hay gặp ở vùng hở ( vùng tiếp xúc với ánh nắng mặt trời) như mặt, cổ, mu tay và chân.
- Tổn thương niêm mạc:
+ Viêm môi, viêm lợi.
+ Có thể có da khô dày, bong vảy ở âm đạo, âm hộ, hậu môn, bìu.
- Tổn thương nội tạng:
+ Tiêu hóa: ỉa chảy, chán ăn, buồn nôn, có thể xuất hiện trước tổn thương da, đôi khi có rối loạn chức năng gan.
+ Thần kinh: đau đầu, chóng mặt, đau các dây thần kinh ngoại biên, giảm trí nhớ, nặng có thể thiểu năng trí tuệ, rối loạn thị giác.
- CẬN LÂM SÀNG
- Xét nghiệm vitamin PP trong máu giảm.
- Dấu hiệu của suy dinh dưỡng: giảm protein huyết thanh, thiếu máu nhược sắc, giảm calci máu.
- Mô bệnh học: bọng nước trong thượng bì, thâm nhập tế bào viêm tại trung bì nông.
- CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
- Viêm da tiếp xúc dị ứng
- Lupus ban đỏ hệ thống
- Viêm da do ánh nắng
- ĐIỀU TRỊ
- Điều trị tại chỗ
- Bạt sừng bong vảy: mỡ Salycylic.
- Kem kẽm oxyd.
- Kem chống nắng.
- Điều trị toàn thân
- Vitamin PP: liều 50-100mg x 3 – 4 lần/ngày, không quá 500 mg/ngày, uống sau ăn no.Tổn thương da giảm trước, các rối loạn tiêu hóa và thần kinh giảm và mất đi sau.
- Nâng cao thể trạng, dinh dưỡng tốt.
Hình ảnh vòng cổ Casal
Hình ảnh đi ủng
Ảnh bệnh Pellagra (nguồn internet)
Nguồn:Trung tâm da liễu Hải Phòng Copy link
